Historia Wolsztyna (część siódma)

"...Rafał Gajewski miał stryjeczną siostrę Annę, jedyną córkę Stanisława Gajewskiego, kasztelana santockiego i Ludwiki Cerekwickiej a żonę Jana hrabiego z Góry Skarbka, podkomorzego królewskiego, starosty tuszyńskiego, później kasztelana inowrocławskiego, syna Franciszka i Anny Kadzidłowskiej, a dziedzica Izbicy, Otoczna, Chwałkowic, połowy Węgierek i dezerty Grabianki.
Po bezpotomnej śmierci Anny ożenił się Skarbek z Maryanną de Bruchenthal, która przeżywszy go wyszła za Michała księcia Światopełka Czetwertyńskiego, starostę tuszyńskiego.
Z owym Skarbkiem i jego spadkobiercami toczył Rafał Gajewski długi proces o sumę posagową Anny, wynosząca 66000 złp., oraz o pozostałe po niej ruchomości, ale końca procesu nie doczekał się.

Na Rafała też i brata jego, Antoniego Gajewskiego, spadły po Annie z Gajewskich Skarbkowej dobra Suśnia, Wielowieś, Unisław, Rosnowo, Rosnówko, Jarosławice i dezerta Skoraczewo. Ponieważ jednak mąż Anny, Jan hrabia z Góry Skarbek, miał na tych dobrach dożywocie, więc dopiero po jego śmierci w roku 1772, zostali obadwaj bracia do nich urzędownie wpuszczeni, poczem Antoni odstąpił je bratu Rafałowi za 168000 złp.
Rafał z Błociszewa Gajewski, kasztelan rogoziński, umarł 10 kwietnia 1776 roku w Borzęciczkach jako dziedzic Wolsztyna z przyległościami, Tłok, Rosnowa, Rosnówka, dwóch części Chojna, Stwolna, Podborowa, Skoraczewa, Otoczna, Chwałkowic i Borzęciczek z przyległościami.

Z pierwszej żony Józefy z Brudzewa Mielżyńskiej, córki Franciszka Mielżyńskiego, kasztelana śremskiego i Krystyny Skaławskiej, pozostawił dwie córki:
1) Wiktoryą, żonę Jana Kwileckiego, podkomorzego królewskiego,
2) Annę, która wyszła najprzód za Andrzeja Radolińskiego, podkomorzego wschowskiego, dziedzica Białej i założyciela miasteczka Radoliny, a po jego śmierci za Fryderyka Flottowa. W roku 1798, dnia 25 lutego mianowała Anna syna swego, Józefa Radolińskiego, pełnomocnikiem swoim do odebrania od braci przyrodnich Gajewskich przynależnego jej posagu. Umarła lat mając 60, dnia 27 maja 1810 w Szkaradowie u zięcia swego, Franciszka Garczyńskiego, który z jej córką, Katarzyną Radolińską, miał syna Stefana, poetę, przyjaciela Adama Mickiewicza.

Z drugiej żony, Katarzyny z Tworzyanek Tworzyańskiej, pozostawił Rafał Gajewski:
1) Adama,
2) Bonawenturę, starostę powidzkiego, komisarza cywilno-wojskowego województwa kaliskiego w roku 1792,
3) Ksawerego,
4) Aloyzyą, żonę Michała Krzyżanowskiego,
5) Franciszkę, żonę Sczanieckiego, zmarłą bezdzietnie w Brodnicy w powiecie bukowskim, dnia 31 stycznia 1799 r.
Ci Gajewscy jako pochodzący od Apolinary z Bnina Opaleńskiej odziedziczyli 3/64 część dóbr po zmarłym w roku 1775 ostatnim Opaleńskim Wojciechu, wojewodzie sieradzkim, dziedzicu Opalenicy, Grodziska, Bukówca i Zdroy z przyległościami.

Adam, Bonawentura i Ksawery Gajewscy byli w czasie śmierci ojca małoletni. W ich więc imieniu prowadziła dalej matka ich Katarzyna z Tworzyańskich, proces z Skarbkami o posag i ruchomości po Annie z Gajewskich Skarbkowej. Wygrawszy go, weszła w 1779 roku w posiadanie Otoczna, Chwałkowic, połowy Węgierek i dezerty Grabianki (dobra te kupił Jan hrabia z Góry Skarbek, starosta tuszyński w roku 1746 za 88000 złp. od Jakóba z Chraplewa Łąckiego, syna Wojciecha i Ewy Brezianki...)", na mocy dekretu komisarskiego gnieźnieńskiego z dnia 9 sierpnia tegoż roku, który pretensyą Gajewskich do spadkobierców Jana hrabiego z Góry Skarbka oszacował na 202,364 złp 26 groszy. Przeciwko temu dekretowi wystąpił książę Michał Aleksander Światopełk Czetwertyński jako ojczym i opiekun Eugeniego, Kaspra i Michała Skarbków, w końcu jednak, dnia 12 lipca 1781 roku, zawarł z Gajewskimi w Borzęciczkach z przyzwoleniem Piotra, wojskiego brzesko-kujawskiego i Jana Skarbków układ, mocą którego sprzedał owe dobra Gajewskim za 130,000 złp., a resztę długu, tj. 72,364 złp. 26 gr. zobowiązał się wypłacić gotówką lub inne dobra wypuścić.

Jeszcze w roku 1792 wystąpili z pretensyami do Gajewskich z powodu owej sprawy spadkowej Skarbkowie Eugeni, pisarz aktowy województw kujawskich, Kasper, rotmistrz kawaleryi narodowej, orderu ś. Stanisława, kawaler i kasztelanic Michał, synowie kasztelana Jana, ale, zdaje się, na próżno...".

Rynek w Wolsztynie.
 Za dr Stanisławem Karwowskim, który skreślił "Wolsztyn i jego dziedzice", książkę wydaną w 1911 roku, drukiem i nakładem "Pracy" Sp. z o.p.